‘De internetconsultatie “toekomstontwikkeling Schiphol en omgeving” is van waarde voor iedereen die wil weten wat mensen vinden rondom allerlei onderwerpen over Schiphol én waarom ze dat vinden.’
Johan Weggeman, secretaris Omgevingsraad Schiphol

De resultaten van de internetconsultatie zijn voor iedereen beschikbaar via het interactieve online dashboard: https://www.ors-internetconsultatie.nl of via www.omgevingsraadschiphol.nl

De internetconsultatie is onderdeel van een brede reeks aan activiteiten die de Omgevingsraad Schiphol heeft georganiseerd om de opvattingen van mensen te betrekken bij de totstandkoming van de adviezen over de toekomst van Schiphol die zijn gevraagd door de minister van Infrastructuur en Waterstaat.

Er zijn tien open vragen gesteld die betrekking hebben op verschillende onderwerpen en waarover iedereen zijn mening heeft kunnen geven. Deze vragen gingen onder andere over de omvang van het aantal vliegtuigbewegingen in de jaren na 2020, selectieve ontwikkeling van Schiphol, ruimte voor intercontinentaal verkeer, de betekenis van Schiphol voor de Nederlandse economie, de overlast die vliegverkeer kan veroorzaken, de rol van geluidsmetingen, nachtvluchten, wonen nabij Schiphol, CO2-uitstoot, luchtkwaliteit en fijnstof.

Tijdens de luchtvaardag van 8 december 2018 zijn de resultaten van de internetconsultatie door de onderzoekers van het bestuurlijk onderzoeksbureau Partners en Pröpper en het bureau Exocortex gepresenteerd aan een breed publiek. Beide bureaus werken als partners intensief samen bij grootschalige maatschappelijke consultaties. De Omgevingsraad Schiphol heeft, volgens onderzoekers Peter Struik en Arno Gudden, tijdens de internetconsultatie over de toekomst van Schiphol de deuren wagenwijd opengezet voor de samenleving.

 

Arno Gudden: ‘Het bijzondere van deze internetconsultatie is dat het gaat om kwalitatief onderzoek, waarbij 4500 mensen open vragen schriftelijk en in vrije vorm hebben beantwoord. Dat heeft zo’n 90.000 stukken tekst opgeleverd over uiteenlopende onderwerpen. Er zijn mensen die handgeschreven brieven hebben ingediend, mensen die hele korte antwoorden hebben gegeven, maar ook anderen die hele epistels opstuurden. Het was een uitdaging om in al deze informatie een ordening te brengen. We zijn daar goed in geslaagd door toepassing van ons kunstmatige tekstintelligentie systeem. Dat heeft een voor iedereen toegankelijk online dashboard opgeleverd dat zo is ingericht dat een goed, kwalitatief beeld is ontstaan van meningen en argumenten van mensen.’

Peter Struik, van het bestuurlijk onderzoeks- en adviesbureau Partners en Pröpper, legt uit: ‘Het gaat in dit onderzoek om de inhoud, de visie van mensen en hun argumenten. Mensen hebben een mening over de luchtvaart en wij hebben gezocht naar hoe zij deze onderbouwden. Om dit zo efficiënt mogelijk te doen hebben we gekozen voor analyse met behulp van een kunstmatig tekstintelligentie systeem.

Op de vraag wat de waarde van dit onderzoek is, antwoordt Arno Gudden: ‘Alle ingezonden stukken tekst van de internetconsultatie zijn gecategoriseerd terug te vinden in het online dashboard. Iedere individuele respons zit erin. Als je de algemene zoekfunctie gebruikt, kun je op elk relevant woord zoeken. Je kunt bijvoorbeeld zoeken op het woord ‘zee’. Vervolgens krijg je te zien in welke vragen en/of antwoorden er iets gezegd is over de zee. Je kunt de individuele teksten lezen die mensen ingestuurd hebben. Mooi is ook dat we kunnen laten zien waar in Nederland de reacties over bepaalde onderwerpen vandaan komen.’

Peter Struik vult aan: ‘Het onderzoek is zoals gezegd kwalitatief van aard, maar onbedoeld komt het goed in de buurt bij de uitkomsten van statistisch representatief onderzoek zoals de Een Vandaag Opiniepeiling. Wat in dit onderzoek opvalt is dat het onderwerp niet zo gepolariseerd is als ik van tevoren dacht dat het zou zijn. Er wordt door mensen behoorlijk genuanceerd gedacht over de ontwikkeling van onze nationale luchthaven Schiphol.’

Arno Gudden: ‘Iedereen kan het dasboard bezoeken. Je kunt met het dashboard alle antwoorden van mensen inzien. In gekleurde blokken kun je terugvinden welke onderwerpen hoe vaak benoemd worden. Bijvoorbeeld bij het onderwerp ‘visie’ kun je zien dat het woord ‘overlast’ vaak wordt genoemd. Hoe groter het blokje, hoe vaker het wordt genoemd. Hetzelfde wordt nog eens uitgebeeld in een Word-Cloud. Hoe groter het woord is afgebeeld, hoe vaker het woord door respondenten is gebruikt. Onderaan de pagina vind je uiteindelijk de ingestuurde individuele teksten en op een kaart van Nederland laten we de geografische verdeling van de respondenten zien passend bij elk antwoord op de verschillende vragen.’

Peter Struik: ‘Het systeem categoriseert de teksten met 80 tot 90% betrouwbaarheid. Dat is een hoge score want 100% is nog niet haalbaar. Kunstmatige tekstintelligentie heeft het bijvoorbeeld nog moeilijk met sarcasme. Als ik tegen u zeg: ‘Het was weer een geweldig feest’, dan interpreteert dit systeem het als: ‘Het was een geweldig feest’. Maar u ziet aan mijn gezichtsuitdrukking dat dit niet zo was. Voor de vragen waar het systeem nog niet de minimale grens van 80% haalt hebben we de selectiefilters weggelaten. Het zou kunnen dat voor die vragen de selectiefilters de komende weken wel gaan verschijnen. Het systeem blijft namelijk doorleren, dat is zeer bijzonder. Daarbij willen we iedereen overigens graag betrekken. Als iemand een tekst ziet en merkt deze niet juist is gecategoriseerd, dan kan dat doorgegeven worden via info@omgevingsraadschiphol.nl. Zo kunnen we elkaar helpen om een steeds preciezer beeld te krijgen van de verschillen en overeenkomsten in denkwijzen, problemen en oplossingen.’

Tijdens de luchtvaartdag luisterden de aanwezigen in de zaal aandachtig naar de presentatie van de resultaten van de internetconsultatie. Een aanwezige in de zaal volgde het verhaal rond Schiphol al enige tijd en vertelde dat hij bij zowel de voor- als de tegenstanders steeds dezelfde argumenten tegenkwam. Hij vroeg zich af of er bij deze brede consultatie ook bijzondere en nieuwe inzichten naar voren komen. De ‘parels’, zoals hij ze noemde.

Johan Weggeman: ‘Dat vond ik een mooie vraag. Een rijke bijvangst van de internetconsultatie is dat ook originele inzichten van mensen in beeld zijn, die mogelijk bijzondere waarde hebben. Denk aan glijvluchtlandingen en grondgebonden geluidsdemping. Op dit soort woorden kunnen we nu zoeken. Uiteindelijk is het doel om, voor het kerstreces, uit de reacties op de internetconsultatie redeneerlijnen en bouwstenen te vinden voor de adviezen van de Omgevingsraad Schiphol aan de minister.